Çocuklar Hep Hayal Kurarlar

Çocukken sınırsızca hayal kurardık, peki ya şimdi? Belki hayallerimizin gerçek olmasından belki de alıştığımız durumların değişmesinden korktuğumuz için hayallerimizi de sınırlıyor olabilir miyiz?

Evet, korku bizi hayatta tutar, evet aniden araba altında kalmaktan kurtarır. Peki ya gerçek olmayan korkular?

Köpek korkusu, uçak korkusu, başarı korkusu…

Bu korkular nereden geldi?

Biz köpeği severken annemiz dur ısırır dedi, biz köpek korkulacak bir şeydir diye öğrendik.

İyi ya da kötü not aldığımızda aferin ya da kızgınlıkla karşılandık, başarı bizimle birleşti. Kötü not almaktan korkar olduk.

Oysa ne not bizdik ne başarı, biz sadece ne olursa olsun koşulsuz sevilmeyi bekleyen çocuklardık.

Başarılı olunca sevileceğimizi öğrendik ve hep onun peşinde koştuk bazen de görülür olmak için başarılı olduk.

Ne hissettiği sorulmayıp ne hissedeceği ve ne yapacağı söylenen çocuklar olduk.

Bugün yetişkin çocuklar olarak da ne yapacağımız hep söylensin istiyoruz, doğru yapıyor muyuz emin olamıyor hep onaylanmayı bekliyoruz. İçimizde istediğimizi seçememenin öfkesi bir taraftan yetersizlik hissi bir taraftan büyüyor, kim olduğumuzu ne istediğimizi bilemez oluyoruz.

Öyleyse, çocuklarımız da bazılarımız gibi yetişkin çocuklar olmasınlar diye belki ne istediklerini sorabilir, kararlarını vermelerine izin verebiliriz, notlarını değil gelişimlerini çabalarını övebilir yarının ne istediğini bilen mutlu ve sorumluluk sahibi yetişkinleri olabilmelerine destek olabiliriz. Böylece kendilerinin farkında olan, farkındalıklı bireyler olup önce kendi çocuklarını sonra toplumu yönlendirebilirler.

Peki farkındalık ne ve nasıl öğretebiliriz çocuklara? Son dönem çokça karşımıza çıkan mindfulness / farkındalık nedir, ne değildir?

Mindfulness, yani farkındalık bir eylem değil zihnin bir durumu, bir halidir. Çocuklar doğuştan bu hale sahiptir. Henüz belli kalıplar onlara öğretilmemiş yargıları oluşmamıştır. Olanı olduğu gibi görürler. Aynı anda birçok şeyi düşünmez, sadece o anda olanla ilgilenirler. Erken yaşta mindfulness çalışmalarına başlayarak onların var olan bu hallerini devam ettirmeyi sağlayabiliriz.

Mendelson et.al., 2010 araştırma sonuçları gösteriyor ki;

Mindfulness çalışmaları sonucunda; kaygı, depresyon, somatik stres düşerken; özsaygı, dikkat düzeyi, uyku düzeni gibi konularda iyileşme kaydedildiği gözlenmiştir.

Gelin şimdi bu kavramları ele alalım:

Kaygı: Farkındalıkla kişi, yanlış yapma durumunda değersiz hissetme, utanç gibi hissettiği duygularının farkına varır. Şefkatle kendini ve duygusunu kabul etmeyi ve yönetmeyi öğrenir.

Depresyon: Duygularını fark etme ve yönetmeyi öğrenince depresyona girme olasılığı azalır.

Somatik stres: Beden tarama gibi egzersizler ile duygularını fark edeceğinden duygunun bedene ağrı olarak yansıması olan somatik stresi de azaltmış olur.

Özsaygı: Durmadan eleştirmek ve yargılamak yerine kendini olduğu haliyle kabul eder ve sever.

Dikkat düzeyi: Nefes, vücut tarama gibi egzersizlerle zihninin dağıldığını fark ederek dikkatini ana, yaptığı işe geri getirmeyi öğrenir.

Uyku düzeni: Rahatlamış ve gevşemiş olduğu için uykuları düzene girer.

Bakın mindfulness için farklı araştırmaların sonuçları neler söylüyor;

• Sağlığa iyi gelir. Harvard Medical School araştırmasına göre bağışıklık sistemini kuvvetlendirir. Uyku kalitesini düzenler. Stres ve başkalarına karşı tepkisel davranışlarda azalma sağlar.

• Zihni güçlendirir. New Jersey Medical School araştırmasına göre, mindfulness daha net bir zihinle daha hızlı karar almayı sağlar. Olumsuz düşüncelerle ve endişeyle başa çıkmaya destek olur.

• ​Sosyal hayati ve ilişkileri pozitif yönde etkiler. İletişimde bağları güçlendirirken, duygusal zekayı geliştirir. Kendine ve çevreye daha çok güvenme ve saygı duyma getirir

• Wake Forest University School Of Medicine araştırmasına göre hafızayı kuvvetlendirirken üretkenliği de arttırır.

• Yaratıcı düşünme kapasitesini arttırarak, farklı çözümler ve yollar bulmayı kolaylaştırır. Dikkat ve konsantrasyon artışı sağlar.

Farkındalık geliştirici egzersizlerle çocuklarımıza bu zihin biçimini geliştirmeleri konusunda yardımcı olabiliriz. Çocuklar için hazırlanmış farkındalık egzersizlerinde; Semboller (kurbağanın hareketsizliği, aldığı nefes, karar vermesi vb.), süper kahramanlar, zihinde uçuşan düşüncelerin şirin maymunlara benzetilmesi gibi hayvan kullanımları yanında, hikayelerden de yararlanılır:

• Mindful duruş – Mindful dinleme – Nefes
• İyi düşünceler yollama – Beden farkındalığı – Cömertlik
• İyi yüreklilik – Mindful duygular – Minetttarlık
• Ağır çekim hareketler – Mindful yürüme
• Mindful yeme

ve benzeri daha pek çok egzersizle çocuklarımıza farkındalıklarını geliştirmeleri konusunda yardımcı olabiliriz.

İşte, çocuklarımız yaşadığı anın keyfini çıkarıp hayallerinin peşinden koşarken, belki biz yetişkinler de farkındalıkla yaşamayı öğrenebilir, içimizde ve dışımızda olan biteni yargısızca izleyip nazik bir tavırla gözlemleyebilir, düşüncelerin bizi kontrol etmesini, olumsuz etkilemesini engelleyebiliriz. Düşüncelerin sadece bir düşünce olduğunu görüp arkalarından koşmamayı, onun yerine güzel senaryolar yazmayı seçebiliriz.

İçimizdeki çocukla çocuklarımızı buluşturup, onlarla daha neşeli zamanlar geçirebiliriz.

Öyleyse, haydi gelin çocuklarımızla hayatı içimize çeke çeke yaşamaya…