Yangın ve Çocuk

Ülkemiz yangın yeri… Üzgün, öfkeli, çaresiz hissediyoruz. Yaşam deneyimi çocuklara göre fazla bireyler olarak bizler dahi süreçte çok zorlanabiliyorken, çocuklarımıza fazlasını yüklemeden, olabildiğince sağlıklı aktarımlarda bulunmak hem önemli hem de hassas bir hal alıyor. Bu konuda tek bir reçete yok elbet. Ancak çocukluk çağına dair bilgi ve deneyimlerime dayanarak çocuğunuzla bu konuda, zarar vermeden, nasıl konuşacağınıza dair önerilerimi paylaşmak isterim. Okurken, bu bana, çocuğuma ve aramızdaki ilişkiye uygun mu?” süzgecinden geçirmeniz faydalı olacaktır.  

• “Oksijen maskesi önce bizlere, sonra çocuklarımıza”

Kendi duygu durumumuzu fark edebiliyor, elimizden geldiğince dengelenmek adına molalar yaratabiliyor, sakinleşme yollarımıza ve ihtiyaçlarımıza mümkün olduğunca bakabiliyorsak eğer, çocuğumuza neyi, ne kadar açıklayacağımızı, hangi sorularına nasıl cevaplar vereceğimizi düşünmeye başlamalıyız.

• Bilinmeyen korkutucudur. Anlatın:

Çocuklara bilgi paylaşımı yapmadan önce belki en kritik olan; o konuya dair bildiğinizi yaşı ve merakı kadar nasıl paylaşacağınızı, küçük yaştaki çocuğunuz için nasıl somutlaştırabileceğinizi (anlaşılır hale getirebileceğinizi) önceden planlamış olmak. Yangın nedir? Neler yangına sebep olur?  Neden yangın çıksın istemeyiz? Gündemde neler oluyor? Siz neler hissediyorsunuz? gibi temel sorulara açıklamaları söze başlamadan planlamış olmalısınız. Kitap, video ve görseller bu konuda da işleri kolaylaştıracaktır.  

“Yangın bir doğa olayı. Tıpkı güneşin her sabah doğması gibi, mevsimlerin değişmesi gibi, kışın kar yağması gibi…”

“Sıcak bir şeye dokunduğumuzda elimizi hızla çekeriz ya hani, canımız yansın istemeyiz ya da yandıysa da hemen buz tutarız…Hatırlıyor musun bir keresinde… (yaşantılarınızdan örnek verebilirsiniz) Bizler yangınları da kontrol edebilmek istiyoruz. İnsanların, hayvanların, ağaçların canları yansın istemediğimiz için. Bu yüzden de sönünceye kadar endişelenebiliyoruz, şaşırabiliyoruz, korkabiliyoruz…”

“Son zamanlarda sıkça yangın haberleri alıyoruz ve ben de üzgün hissediyorum..” (Yanında dengeli kalabildikçe, ajite olmadıkça tüm duygulara yer var.)

• “Güvendeyim” diyebileceği, size de çocuğunuza da iyi hissettirecek bilgileri, planları uzun uzun konuşabilirsiniz.

Yangınlar nasıl biter? Bunun için çalışan kimler var? Yangından korunmak için neler yapılabilir? Siz ve aileniz şu an güvende misiniz? Gündemdeki yangınlar için elinizden ne gelir? Acil bir durum yaşasak ne gibi korunma yollarımız olabilir? İtfaiyeye ulaşmamız gerekse, telefonda hangi rakamları tuşlamalıyız? gibi. Unutmayın; yaşı, merakı ve gelişimsel sürecine uygun olacak kadar bilgi yeterli.

“Güvende olmamız için çalışan insanlar var. Bilim insanları, itfaiyeciler, doktorlar vs. Çıkan yangınların birçoğu onların bilgileri ve emekleri sayesinde kontrol altında.”

“Biz de güvendeyiz, beraberiz, sağlıklıyız…”

“Hem biliyor musun yangınların daha az olması için yapabileceğimiz şeyler var…(somut örneklendirme yapabilirsiniz)”

“Biliyor musun son günlerdeki yangınlar için, o bölgelerden çok uzakta yaşayanlar bile yardım etme şansı bulabildiler. Bağış yaptılar, ihtiyaç duydukları eşyalardan alıp gönderdiler… Biz de nasıl destek olacağımızı planlayalım mı? Ne dersin?”

• Çocuklarımızın gözleri ve kulakları sandığımızdan çok daha büyük.

Haber takibi yaparken çocuğunuzun dinlemesine, izlemesine ihtimal vermemelisiniz. Gündeme dair bilgiyi sizden ve ihtiyacı olduğu kadar almalı. Yanında yaptığınız sohbetlerin içeriğine, ilgilenmediğini düşünseniz dahi sesli izlediğiniz bir videoya, ortak alanda açık kalmış televizyon akışına dikkat etmek gerek.

• “Bu sorunun cevabını ben de bilmiyorum, öğrenip mutlaka sana bilgi vereceğim.”

Tasarladığınız açıklamaya göre çok daha fazla merakı, sorusu olabilir. Her sorunun cevabı sizde olmak zorunda değil ancak araştırıp uygun cevapla dönebilirsiniz. Hali hazırda konuştuklarınızı sindirebilmek için tekrar tekrar aynı soruları sorma ihtiyacı duyabilir. Bu çok çok normal.

• “İmdaaat yangın var, itfaiye sen ol anne!”

Çocuklar için hayatın provası oyun. Yangına dair oyunlar bu ara gündemde olabilir. Yangınlar başlayabilir, sönebilir, içine kahkaha, korku, alınan bilgilerin canlandırması girebilir, defalarca aynı oyunları oynayabilir. Yaşananları anlamaları, dönüştürmeleri ve iyileşmeleri için önemlidir.

Sağlıklı ve huzurlu günlerin bir an evvel gelmesini umuyorum. Faydalı olmasını dilerim.

Uzm. Psk. Gözde Alper